14 Haziran, ABO kan grubu sistemini bulan Nobel ödülü sahibi bilim insanı Karl Landsteiner’ın doğum günü olması sebebiyle her yıl tüm dünyada “dünya gönüllü kan bağışçıları günü” olarak kutlanmaktadır. Amacı, ihtiyaç sahipleri için kan veren gönüllü kan bağışçılarını kutlamak ve gönüllü güvenli kan ihtiyacına toplumun dikkatini çekmektir.
Kan bağışı, gönüllü ve kan bağışına uygun bir bağışçıdan (donör) çeşitli kan ürünleri elde etmek amacıyla kan merkezleri tarafından kan alınmasıdır. Kan bağışı yapmak için, gönüllü vatandaşlar, kan bağış merkezlerine giderek kan verebilmektedirler. Kan verecek kişinin 18-65 yaş grubunda olup en az 50 kg olması gerekmektedir. Kan bağışında bulunacak kişi, bir seferde en fazla yarım litre (500cc) kan verebilmektedir. Yani, sahip olunan kanın %8-%9'u verilebilir.
Erkekler iki ayda bir, kadınlar ise üç ayda bir kan bağışında bulunabilmektedirler. Kan bağışından sonra hücreler kendini yaklaşık 2 ayda toparlar. Bu yüzden, periyodik olarak kan vermede herhangi bir sorun öngörülmez. Aksine, faydaları olduğu söylenebilir. Her yıl, yaklaşık 4 ünite kan bağışlanabilmektedir.
Kan bağışı, ihtiyaç sahibi hastaların hayatını kurtardığı gibi kan bağışında bulunan bağışçıların da daha sağlıklı olmalarını sağlıyor.
14 Haziran Dünya Kan Bağışçıları Günü, transfüzyon (kan nakli) için güvenli kan ve kan ürünleri ihtiyacına ilişkin küresel farkındalığı artırmak; gönüllü kan bağışçılarının ulusal sağlık sistemlerine yaptığı kritik katkıyı vurgulamak ve ulusal kan nakli hizmetlerini ve kan bağışçısı kuruluşları desteklemek için oluşturulmuştur. Dünya Kan Bağışçıları Günü ilk olarak 2005 yılında 58. Dünya Sağlık Asamblesi’nde kan bağışının önemi konusunda farkındalığı artırmak için yıllık küresel bir etkinlik olarak ilan edilmiştir. Kan, hem planlanmış tedaviler hem de acil müdahaleler için önemli bir kaynaktır. Hayatı tehdit eden hastalıkları olan hastaların daha uzun ve daha yüksek bir yaşam kalitesi ile yaşamalarına yardımcı olabilir ve karmaşık tıbbi ve cerrahi işlemlerin olası komplikasyonlarını (sorunlarını) engeller. Kaza / yaralanmalar, cerrahi işlemler, kanser ve kan hastalıkları gibi çeşitli nedenlerle çok sayıda hastamız kana ihtiyaç duymaktadır. Tek kaynağının insan olduğu düşünüldüğünde kan ihtiyacı yalnızca kan bağışçıları tarafından karşılanabilmektedir. Bu nedenle hastalarımızı tedavi edebilmek için sürekli ve düzenli kan bağışına ihtiyaç duyuyoruz. Aslında bir doku nakli olan kan transfüzyonu, bulaşıcı hastalıklar gibi pek çok riski içerir. Bundan dolayı hastalarımıza “Güvenli Kan” sağlayabilmenin ilk koşulu “Güvenli Kan Bağışçısı”dır. Güvenli kan bağışçısı ise gönüllü, karşılıksız ve düzenli kan bağışlayan kişidir.
Hastaların güvenli kan ve kan ürünlerine yeterli miktarda erişmesini sağlayan bir kan hizmeti, etkili bir sağlık sisteminin önemli bir bileşenidir. Güvenli ve yeterli kan tedariğinin sağlanması, gönüllü, karşılıksız kan bağışlarına dayalı, ulusal olarak koordine edilmiş bir kan nakli hizmetinin geliştirilmesini gerektirir. Nüfusun geniş ve aktif katılımıyla sağlanan etkili bir kan bağışı programı, acil durumlarda, afetlerde, kan talebinde bir artış olduğunda veya düzenli cerrahi operasyonlar sırasında kan ve kan ürünlerinin transfüzyon ihtiyacının karşılanmasında oldukça önemlidir. Ayrıca, ihtiyacı olan tüm hastaların zamanında tedavi alabilmesi için dünyanın her yerinde her zaman bulunabilecek güvenli ve sürdürülebilir bir kan ve kan ürünleri deposu oluşturmak için düzenli olarak kan vermenin önemini vurgulamaktadır.
Bizler, Bu vesile ile kan bağışı yapmanın önemini bir kez daha hatırlatarak gerçekleştirdikleri bu çok değerli fedakarlıktan dolayı kan bağışçılarımızı kutluyor ve sağlıklı olan her bireyi gönüllü, karşılıksız ve düzenli kan bağışçısı olmaya davet ediyoruz.
Yozgat Bozok Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Kan Transfüzyon Merkezi
İç Hastalıkları Anabilim Dalı (Başkan)
Doç. Dr. Zeynep Tuğba OZAN
Transfüzyon Merkezi Sorumlusu
Mustafa Burak YILMAZ
14.06.2024
14.06.2024