Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Zehra SEYFİKLİ
15 Kasım Dünya KOAH Günü dolayısıyla bilgilendirmede bulundu.
Sağlıklı Nefes Mutluluktur
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı
Çağımızın en önemli sağlık sorunlarından biri olan Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) yıllar içinde giderek artmakta, hem dünyada hem de ülkemizde ölüm nedeni olarak üst sıralarda görülmektedir. Hastalığın hızla ilerlemesi üzerine her yıl Kasım ayının 3. Çarşamba günü KOAH farkındalık günü olarak 2002 yılından beri kutlanılmaktadır. Yapılan etkinliklerle halkın bilinçlendirilmesini sağlamak amaçlanmaktadır.
KOAH solunum yolları ve/veya hava keseciklerinde gelişen yapısal bozukluklar sonucu, kalıcı solunumsal yakınmalarla birlikte nefes alıp vermede zorluk ile karakterize, yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır. Beraberinde görülen hastalıklar(kalp yetmezliği, hipertansiyon, şeker hastalığı vb.) ve alevlenmeler hastalığın daha da kötüleşmesine neden olmaktadır.
Hastalığın oluşmasında sigara ve tütün ürünleri başı çekerken meslek dâhil başka nedenlerin de olduğu unutulmamalıdır. KOAH oluşmasının nedenleri aşağıda belirtilmiştir;
- Tütün dumanına (sigara, nargile, puro, elektronik sigara, ısıtılmış tütün ürünleri gibi) maruziyet.
- Pasif olarak tütün dumanına maruziyet
- Meslek Nedeniyle Toz, Duman ve Çeşitli Gazların Solunması: Maden ve metal işçiliği; odun, kâğıt imalatı, çimento, tahıl ve tekstil işçiliği, ulaşım sektörü, inşaat işçiliği
- İç Ortam Hava Kirliliği (Biyoyakıt): Ülkemizde özellikle sigara içmeyen kadınlarda; ısınma ya da yemek pişirme amacıyla çalı, çırpı, odun ya da tezek yakmak ve bunların dumanına maruz kalmak
- Dış Ortam Hava Kirliliği: Kentlerdeki hava kirliliği, trafiğin yoğun olduğu bölgelerdeki egzoz gazının yoğunluğu
- Cinsiyet: kadınlarda da KOAH hızla artmaktadır ve daha kötü seyretmektedir.
- Sosyoekonomik Durum: Düşük sosyoekonomik koşullarda yaşayanlarda akciğer fonksiyonları daha düşük olduğundan KOAH gelişimi daha fazladır ve hızlı seyretmektedir.
- Diyete Bağlı Faktörler: A, C, E vitamini eksikliği, omega 3 ve yararlı yağ asitlerinden fakir beslenme ile alkol kullanımı KOAH gelişiminde rol oynayabilmektedir.
- Genetik faktörler
Hastalık genellikle 40 yaşından sonra görülmekle birlikte sigara içme yaşının küçülmesi nedeniyle daha erken yaşlarda da ortaya çıkabilmektedir.
Hastaların en sık yakınmaları; öksürük, balgam ve nefes darlığıdır. Beraberinde çabuk yorulma halsizlik yakınmaları da olabilir. Bazı hastalarda öksürük, balgam ve morarma önde iken bazılarında nefes darlığı asıl yakınma olabilir. İlerlemesi sonucunda kalp yetmezliği yaparak bacaklarda şişme ve diğer hastalıkları geliştirebilir. Kişiyi oksijene, cihazlara ve ilaçlara bağımlı hale getirip yaşam kalitesini ciddi şekilde bozabilir.
KOAH Tanısı; solunum fonksiyonlarının ölçüldüğü spirometre cihazı ile konulmaktadır. Hastanın şikâyetleri, muayene bulguları da önemlidir. İlerlemiş hastalıklarda akciğer grafisi ve diğer sistem bulguları da bulunabilir.
KOAH tedavisi; hastalığın ağırlığına göre yapılmaktadır. Soluk borularını genişlettirici ilaçlar, balgamın atılmasını kolaylaştırıcı ilaçlar sıklıkla kullanılır. İlerlemiş hastalıklarda evde sürekli oksijen, solunum cihazları tedaviye eklenir. Tedavide önemli kurallardan biri hastanın eğitimidir. Kişi hastalığının bilincinde olmalı nelerden kaçınacağını bilmeli ve tedaviyi düzgün uygulamalıdır. Beslenme de tedavide önemli konulardan biridir. Enfeksiyon kontrolü için aşılarını düzenli yaptırmaları gerekir.
O zaman öncelikle yapmamız gereken hastalığa yakalanmamak için ne yapmamız gerektiğini bilmektir.
- Öncelikle tütün ve ürünlerini kullanıyorsak(elektronik sigara dâhil) hemen bırakmalıyız
- Pasif etkilenmek istemiyorsak yanımızda ve kapalı ortamlarda sigara içilmesine izin vermemeliyiz
- Mesleki olarak etkilenmemek için işyeri sağlık ve güvenlik uyarına uymalıyız
- Hava kirliliği ve egzoz gazlarının sağlığımıza zarar vermemesi için gerekli önlemleri almalıyız
- Biyoyakıtların kullanımı ve zararları konusunda kırsal kesimdeki kadınları bilinçlendirmeliyiz
- Sağlıklı beslenmeliyiz
- Aktif yaşamalı, spor yapmalıyız
- Çocukluk çağı enfeksiyonları da KOAH oluşumunda risk aktör olduğundan çocuklarımızın tedavilerini geciktirmemeliyiz
Farkındalık oluşturma adına yapmış olduğu bilgilendirmeden dolayı Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Zehra SEYFİKLİ’ye teşekkür eder, hastalarımıza sağlıklı günler dileriz.