İNSANLA MÜMKÜN
Çimlerin üzerine uzanmış gökyüzünü izlerken hayal edin kendinizi. Yemyeşil bir ormanın içindesiniz. Güneş pırıl pırıl tepenizde. Gökyüzü masmavi. Her yer tertemiz. Bir yanda etrafta oynayan çocukların gülüşmeleri, diğer yanda gürül gürül akan bir nehir. Mutlusunuz, hem de çok mutlusunuz.
Türkiye’de bu hayalin gerçek olma ihtimâli şimdilik muhtemel. Tabi ki suyumuzu koruyabildiğimiz müddetçe.
Artık kış mevsiminde bile kar yağışını göremediğimiz ülkemizde küresel iklim değişikliğinin etkilerini fark etmemek mümkün değil. Tabi; üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde su sıkıntısı yaşamayacağımızı düşünebilirsiniz. Oluk oluk akan sularla tarlaların sulandığını görme, her hafta arabanızı gıcır gıcır yapabilme, yaz gününde dışarıda halı yıkamanın tadına doyamama, saatlerce duşun altında kalabilme lüksü size bunları düşündürebilir. Ama yapılan çalışmalara göre; Türkiye 2050 yılında “su kıtlığı” yaşayacak ülkelerden biri. Yalnız değilsiniz. Dünyanın %40’ının da bu gruba dahil olacağı öngörülüyor.
2050 size biraz uzak görünebilir. Yağışın azalması, suyun israfı ve çevre kirliliğinin artması, toprağın önce nemini kaybetmesine sonra kuraklaşmasına neden olacak. Orman yangınlarını daha fazla gördüğümüzde, üretilemeyen yem bitkilerinden dolayı etkilenen hayvancılığın fiyatlar üzerindeki etkisini gördüğümüzde ve en sonunda da içme suyumuza kısıtlama getirildiğini gördüğümüzde aslında 2050’nin o kadar da uzak bir tarih olmadığını anlayacağız.
Su kaynaklarımızın tükenme sınırına ulaşmadan korunması, verimli kullanılması ve doğru yönetimi ülkemiz için bir zorunluluk halini almıştır. İnanıyorum ki her birey üzerine düşeni yapar, çevreyi kirletmekten vazgeçer, israfın her türlüsünden kaçınırsa araştırmacıların öngördüğü bu felaket senaryosu gerçekleşmeyecektir.
Peki suyumuzu korumak için neler yapabiliriz?
*Muslukların tamiri ve yenilenmesi: Evlerimizde/işyerlerimizde saniyede bir damla su sızdıran bir musluk, yılda en az 12.500 litre suyun boşa akması demektir.
*Sulama işlemlerinin sabah erken veya akşam saatlerinde yapılması: Yüksek miktarlarda suyun harcandığı park, bahçe, bağ ve diğer tarımsal alanların sulanması sırasında buharlaşmayı en aza indirmek için bu yöntem tercih edilmelidir. Ayrıca hasat sonrasında tarlaya ekilen örtü bitkisi, toprağın yıl boyu çıplak kalmamasını sağlıyor. Örtü bitkisi toprağın üzerini bir battaniye gibi örterek toprak yüzeyini rüzgar gibi erozyon etmenlerinden koruyor, toprakta güneş ışınlarının yakıcı etkilerine karşı koruma sağlıyor ve toprak nemini koruyarak bitkinin su ihtiyacını azaltıyor.
*Tuvalet rezervuarlarının yenilenmesi: Eski tip sifonlar kullanım başına 15-25 litre su harcarken, çift kademeli rezervuara sahip klozetler en fazla 4-5 litre su harcar.
*Banyo yaparken ve duş alırken: Kendinize ortalama bir duş alma süresi belirleyin ve bu süreyi aşmamaya çalışın. Yaklaşık 5-8dk lık bir zaman tasarrufunda bile 55 litre suyu kurtarmak mümkündür. Ayrıca klasik duş başlıkları 15-20 litre su akıtırken, eko-duş başlıkları ise sadece 3,4-7,6 litre su kullanır.
*Diş fırçalarken ve tıraş olurken: Musluğun açık bırakılmaması yılda 11bin litre su tasarrufu sağlar.
*Çamaşır ve bulaşık makinası kullanımı: Örneğin, elde yıkamaya oranla 3-6 litre su tasarrufu sağlayan bulaşık makinası kullanımında makinenizi enerji sınıfı yüksek olarak seçmeniz ve tam doluluğa ulaştığında çalıştırmanız dünyamız için büyük bir tasarruf sağlayacaktır.
*Araç ve halı yıkama: Oto yıkamacıda arabanızı yıkatmak, kendi hortumunuzla araba yıkadığınıza kıyasla 40 litre su tasarrufu sağlar.
*Tarımsal üretimde su tasarrufu: Salma sulama yönteminde suyun %50-%60 si boşa harcanırken toprağın verimliliği de kaybolmaktadır. Yağmurlama sulama yöntemiyle ve damla sulama yöntemiyle hem suyunuzu, hem de toprağınızın verimliliğini korumuş olursunuz.
*Sanayi de su kullanımı: Az su tüketen temiz teknolojilere geçilmesi ve atık suların arıtılarak tekrar kullanılması sanayi de ciddi oranda su tasarruf etmemizi sağlayacaktır.
Şahinur ŞAHİNER AYDIN
Kalite Temsilcisi
05.01.2024